Z profesorem Marianem Bugajskim rozmawia Dorota Zyń ? Horbaczewska.
– Panie Profesorze! Czy słowa mogą pachnieć? Jak w Pana książce? Skąd tytuł ?Jak pachnie rezeda??
Dawno temu ustalił to Julian Tuwim w Kwiatach polskich. Zastanawiał się nad tym jak ?wcisnąć woń w wyrazy?, jak nazywać zapachy i doszedł do wniosku, że ?rezeda pachnie ? jak rezeda?. Stąd tytuł mojej książki Jak pachnie rezeda? Każdy ma swoje indywidualne sposoby nazywania woni: wiosna pachnie jak?.. bez, jaśmin, łąka; ?…bez tak pachniał ? jak bez? ? to Antoni Słonimski.
– Jak w takim razie pachną słowa? Przecież nie tylko ładnie?
Pachnące słowa? ??słowo ?pachnieć? pachniało?. To też ze Słonimskiego.
Słowa odnoszące się do zjawisk zmysłowych wywołują skojarzenia z tymi zjawiskami. W tym sensie słowa ?bez?, ?jaśmin?, ?łąka?, ?las? pachną. Ale są też słowa cuchnące; lepiej ich nie przytaczać.
– Skąd się biorą brzydkie słowa?
Z potrzeby nazywania brzydkiej rzeczywistości, z potrzeby wyrażania złych emocji?
Świat bywa brzydki, ludzie są i dobrzy i źli, ale wszyscy posługujemy się językiem.
– Dlaczego zaśmiecanie naszej mowy jest takie powszechne?
Ważną przyczyną jest tu brak świadomości językowej, która pozwala nam na poprawne tworzenie i rozumienie wypowiedzi oraz na wydawanie sądów o nich.
– Jak to zmienić?
Kształtować świadomość polszczyzny od najmłodszych lat w rodzinie, później w szkole. Uczyć właściwego posługiwania się językiem.
– Właściwego, czyli jakiego?
Zgodnego z normą, stosownego w różnych sytuacjach, także skutecznego, ale to nie może być skuteczność za wszelką cenę.
– Sięgnijmy teraz do pytań, które do nas docierają. Oto jedno z nich: Panie profesorze! Jak naprawdę odmieniać SMS? I dlaczego?
Powinniśmy wysyłać SMS, pisać mail i pisać blog, dlatego że wysyłamy telegram, piszemy list i pamiętnik, a nie wysyłamy telegrama, nie piszemy lista i pamiętnika. Jednak formy typu ?wysyłać SMS-a? są już dziś tak rozpowszechnione, że nie uznajemy je za błędne. Ja uważam, że formy bez końcówek (wysyłać SMS, pisać mail, pisać blog) są lepsze od tych z końcówką -a.
– Dziękuję bardzo. Na inne pytania profesor Marian Bugajski odpowie wkrótce.
Czekamy na pytania internautów pod adresem: ojezyku@dziennikarzelubuscy.pl
Dziękujemy!
Marian Bugajski prof. dr hab., kierownik Zakładu Komunikacji Językowej Uniwersytetu Zielonogórskiego, członek Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk, przewodniczący Komitetu Okręgowego Olimpiady Literatury i Języka Polskiego; językoznawca. Specjalizuje się w zagadnieniach współczesnego języka polskiego, teorii komunikacji językowej, lingwistyki normatywnej i w problematyce medioznawczej. Napisał między innymi: Podstawowe zagadnienia lingwistyki normatywnej; Językoznawstwo normatywne; Pół wieku kultury języka w Polsce, 1945-1995; Jak pachnie rezeda? Lingwistyczne studium zapachów; Język w komunikowaniu.
