„My tu na pograniczu współpracujemy, a jest to możliwe dzięki zrozumieniu i zaufaniu, które budujemy latami. Nasze sąsiedzkie relacje zależą nie tylko od naszych działań i starań, ale również od tego, jak one są przetłumaczone i komunikowane społeczeństwu przez media”
Tymi m.in słowami Marszałek Województwa Lubuskiego Elżbieta Anna Polak powitała w Regionalnym Centrum Animacji Kultury w Zielonej Górze uczestników XVI Polsko-Niemieckich Dni Mediów 2023. Mówiła dalej jak ważne jest sumienna komunikacja medialna nawiązując do katastrofy ekologicznej na Odrze, kiedy to „ręka” w języku niemieckim została przekształcona w „rtęć” po polsku a w przekazach medialnych urosło to do szeregu hejtów. W pierwszym dniu 15 czerwca br. odbyła się ciekawa dyskusja na temat zachowani i roli wolnych mediów w Polsce i Niemczech. W trakcie trwających paneli można było zapoznać się z tym jak na otaczające nas problemy i wydarzenia patrzą dziennikarze i działacze organizacji pożytku publicznego. Dyskutowano na temat wojny w Ukrainie i uchodźcach wojennych o roli społeczeństwa obywatelskiego w obliczu rosyjskiej dezinformacji oraz katastrofy ekologicznej na Odrze. Jak sobie radzimy z wojną za wschodnią granicą opowiadali:
Nora Ratzmann z Niemieckiego Centrum Badania Integracji i Migracji. Daria Lukianova z Lubuskiego Centrum Kobiet na Emigracji. Olena Shelest-Szumilas, pełnomocniczka rektora Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu ds. równego traktowania i Claus Christian Malzahn dziennikarz grupy Welt. Moderacje prowadził dziennikarz Adam Górczewski. W interesującej dyskusji podło, że zarówno Polska jak i Niemcy przyjęły uchodźców z Ukrainy najwięcej bardzo gościnie oraz z wielkim poświęceniem. Obecnie w Polsce przebywa 1,4 mln Ukraińców natomiast w Niemczech schronienie znalazło ok. 1,06 mln uchodźców W obu krajach są to głównie kobiety i dzieci. Kluczowym wyzwaniem dla krajów przyjmujących jest włączenie uchodźców w życie gospodarcze i społeczne w miejscu ich pobytu poprzez umożliwienie im nauki języka, ułatwienie dostępu do rynku pracy, mieszkaniowego i usług publicznych. Dzisiaj po półtora roku im dalej na zachód inne są problemy uchodźców w Polsce czy Niemczech a jeszcze inne w Francji. Podstawowe potrzeby uchodźców są zapewnione, ale pozostał dylemat dla samych uchodźców czy powrócić do kraju czy rozpakować walizkę i integrować się. Pojawiały się również problemy psychiczne, związane z samotnością i rozłąką. Należy bezwzględnie zmienić wizerunek Ukraińców w mediach, że to biedni ludzie nastawieni tylko na branie. A to są w większości osoby, które pracują i nie oczekują wsparcia, zakładają własne biznesy. Uchodźcy też przyczyniają się do rozwoju kraju, który ich gościnnie przyjął. Około 20-30% Ukraińców chce zostać w Polsce po zakończeniu działań wojennych. W podsumowaniu debaty uczestnicy podzielili się swoimi postulatami. Mówili, aby pozbyć się stereotypów wobec uchodźców, naiwności wobec Rosji, a także wyciągnąć wnioski z sytuacji i ulepszyć programy migracyjne. Claus Malzahn przyznał, że polityka energetyczna Niemiec nie była racjonalna, bo oparta była na związkach z Rosją i okazała się zgubna dla Niemiec. Apelowali również do dziennikarzy, aby nie bali się informować o tym, co dzieje się w Ukrainie, ale z perspektywy uchodźców a nie z postrzegania dawnych interesów zachodu z Rosją.
W innym panelu rozmawiano o tym jak rosyjska dezinformacja kształtuje postrzeganie wojny w Polsce Niemczech i w Ukrainie. Oraz jakie znaczenie ma dezinformacja dla społeczności międzynarodowej jak reagują na to media. W podsumowaniu debaty paneliści podzielili się swoimi postulatami. Apelowali o pozbycie się stereotypów wobec uchodźców, naiwności wobec Rosji, a także o wyciągnięcie wniosków z sytuacji i ulepszenie programu migracyjnego.
W tym panelu wystąpili: Peter Frey, dziennikarz, do 2022 r. redaktor naczelny ZDF.
Żenia Klimakin, redaktor naczelny portalu „Nowaja Polsza”.
Agnieszka Legucka, analityczka Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
Magdalena Wilczyńska, Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych w Warszawie. Moderacja: Joanna Maria Stolarek, dyrektorka Fundacji im. Heinricha Bölla w Warszawie. W kolejnym panelu nt. Dlaczego Europa powinna kochać swoje rzeki przedstawiono zgubne skutki działalności człowieka dla rzek w różnych regionach Europy. Jaka przyszłość czeka rzeki i nas odpowiadali: Sebastian Szklarek, autor bloga „Świat wody”. Katarzyna Kajzar, dziennikarka, OKO press. Dagny Ludemann, dziennikarka, ZEIT ONLINE oraz Christophe Zopel, publicysta. Moderacja: Martyna Słowik, z miesięcznika „Znak”.
Dalsza część uroczystości Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej im. Tadeusza Mazowieckiego 2023 odbyła się w Lubuskim Teatrze w Zielonej Górze a rozpoczęła galę koncertem międzynarodowa Orkiestra Młodzieżowa wraz z chórem. Zespół złożony z uczniów polskich i niemieckich szkół muzycznych obchodzi w tym roku swoje 50 lecie. Jubileuszu pogratulowała muzykom marszałek Elżbieta Anna Polak, która jednocześnie otworzyła galę, na której wręczano nominowanym nagrody za najlepsze prace dziennikarskie, które zostały opublikowane w roku poprzednim. Marszałek Polak min powiedziała witając gości „jak sami widzicie, my tutaj współpracujemy koncertowo. Tegoroczne Polsko-Niemieckie Dni Mediów zdominowały trzy słowa: wojna, dezinformacja, Odra. Trudne słowa, ale również bardzo trudne rozmowy, które dzisiaj mamy częściowo za sobą i trudne okoliczności. Ale my tutaj doskonale wiemy, że dialog jest podstawą dobrych relacji polsko-niemieckich. Bo tak jak powiedział patron tej nagrody dziennikarskiej, Tadeusz Mazowiecki, możemy się spierać, możemy się różnić, ale nie możemy się nienawidzić. My tutaj, w regionie lubuskim, jesteśmy spadkobiercami cywilizacji Odry. Lubuskie jest regionem progresywnym, po stronie Europy, praw obywatelskich i prawdziwych wartości”.
Wespół otwierając galę Dietmar Nietan, zwrócił się do uczestników gali „chcemy pielęgnować rzeczy, które nas łączą, a nie te, które podobno nas dzielą. Ta nagroda dziennikarska ma duże znaczenie – uzmysławia, że media w Polsce i w Niemczech są bardzo różnorodne. Ponieważ ludzie są różni, to dobrze – każdy człowiek jest unikatem. Zawsze wtedy, kiedy demokracja jest zagrożona, można rozpoznać to po tym, że rządzący próbują zamknąć usta mediom albo wywrzeć na nie wpływ. Cieszę się, że będziemy mogli nagrodzić wspaniałych dziennikarzy, którzy nie malowali świata tylko na czarno-biało. Cieszę się, że mamy zaangażowanych dziennikarzy – zarówno w Polsce, jak i w Niemczech”.
Nagroda przyznawana jest w pięciu kategoriach w tej edycji nagrodę odebrali:
W kategorii Prasa nagrodę przyznano Katarzynie Kojzar za reportaż „Rzeka płynie i umiera. Czy walka o Odrę jest z góry przegrana?”. Nagrodę w laudacji uzasadniono- Reportaż Katarzyny Kojzar to hołd dla społeczeństwa obywatelskiego, które nie odpuszcza. Przede wszystkim jest to jednak hołd dla rzeki, którą wielu odkryło na nowo i nauczyło się doceniać dopiero w czasie pandemii.
Kategoria Radio nagrodę za reportaż „Życie po ucieczce – Ukrainki i Ukraińcy w Polsce”, autorzy Ernst-Ludwig von Aster i Ania Schrum. W laudacji uzasadniono- Przedstawione w materiale losy uchodźców i uchodźczyń wojennych z Ukrainy, ogromna gotowość do niesienia pomocy polskiego społeczeństwa, ale także codzienne trudności po przybyciu do Polski, nadzieja na normalność, integrację i nowy początek, ale często niedocierające wsparcie finansowe państwa dla pomagających czy przeciążone systemy opieki społecznej, szpitale i szkoły.
Kategoria Telewizja Arkadiusz Wierzuk, nagrodzony za reportaż „Niemieckie dylematy “, dla magazynu „Czarno na białym” w telewizjitvn24. W laudacji podkreślono- że jury doceniło tę pracę za jej tempo i rytm, które mimo trudnego tematu utrzymują uwagę widza. Zdjęcia, rozmówcy, pytania, konstrukcja i montaż wszystko to składa się na kompletne dzieło, które osiąga swój cel prowokuje i zmusza do dyskusji.
Kategoria Dziennikarstwo lokalne na pograniczu Nagrodę w tej kategorii odebrał Mateusz Pojnar, za materiał „Lekcja na pograniczu” a nagrodę wręczyła Elżbieta Anna Polak, Marszałek Województwa Lubuskiego. W laudacji nagrodę uzasadniono „Lekcja na pograniczu” świetnie pokazuje, jak dużo pracy zostało wykonane pomiędzy sąsiadami – Polską a Niemcami. Praca, której efektem będzie wzajemne zrozumienie, zaufanie, ale też jeszcze efektywniejsza współpraca.
Ostatnia kategoria Nowe formy dziennikarskie nadesłano 27 prac dziennikarskich (11 polskich i 16 niemieckich).
Nagrodzone prace dziennikarskie dowodzą, że etyka dziennikarska mediów pluralizm wolność słowa są wartościami dla mediów niezbędnymi, aby dziennikarze stali na straży demokracji praworządności oraz praw człowieka na których opiera się wspólnota europejska. Dni Mediów to forum spotkań i wymiany poglądów przedstawicieli mediów oraz osobistych rozmów dziennikarzy z Polski i Niemiec. Organizowane są co roku, na przemian w Polsce i w Niemczech. Na koniec gali Marszałek Elżbieta Anna Polak przekazano symboliczne berło organizacji Dni Mediów dla Susanne Bowen, sekretarza stanu w Ministerstwie Nauki, Kultury, Spraw Federalnych i Europejskich Meklemburgii-Pomorza Przedniego. Ten niemiecki land w 2024 r. będzie gospodarzem następnych XVII Dni Mediów oraz gali wręczenia nagród.
16 czerwca 2023 roku w Centrum Winiarstwa w Zaborze zorganizowany został program towarzyszący w formie warsztatów połączony z prezentacją wyrobów regionalnych.
