Dudziarze wielkopolscy znowu zjeżdżają na zawody !
Niezwykłą niedziele przeżywała ostatnio Kopanica, wieś położona w pow. wolsztyńskim, tuż nad granicą niemiecką. Oto z inicjatywy miejscowego proboszcza ks. kanonika Majkowskiego zjechali się po raz pierwszy wielkopolscy muzykanci ludowi, i stanęli do zawodów. Było wśród nich sześciu koźlarzy, jeden dudziarz i trzech skrzypków (…).
Pod murami kościoła, w pięknie utrzymanym parku ks. kanonika, odbył się konkurs wobec jury z prof. drem Łucjanem Kamieńskim na czele i licznie zebranych gości, przybyłych nawet z wiosek sąsiednich. Pierwszą nagrodę przyznano braciom Tomaszowi i Walentemu Brudłom z Wąchabna, uznając ich za najlepszą parę dudziarzy (koźlarz i skrzypek). Poza tym rozdano artystycznie wykończone dyplomy uznania.
Otóż to niezwykłe wydarzenie z niedzieli 20 czerwca 1937 r., z udziałem muzykantów z Grójca Małego, Kiełkowa, Kaszczoru, Małej Wsi, Nieborzy, Starego Kramska i Stefanowa, opisała na łamach ?Ilustracji Polskiej? (1937, nr 7) Bożena Czyżykowska (zdjęciami zilustrował Marian Sobieski), studentka Uniwersytetu Poznańskiego, uczestniczka badań poznańskich muzykologów prowadzonych na obszarze obecnego Regionu Kozła pod kierunkiem wspomnianego wyżej szefa jury kopanickiego konkursu.
Pamięć o tym ważnym fakcie w dziejach kopanickiej kultury została przywołana przez Bolesława Żoka z Poznania, syna Jana Nepomucena, jedynego dudziarza występującego w konkursie wspólnie ze skrzypkiem Ignacym Ratajczakiem z Kiełkowa, który w połowie lat 90. ubiegłego stulecia podarował Muzeum Instrumentów Muzycznych w Poznaniu ?Dyplom uznania za mistrzowską grę na dudach? swego ojca. Ten ocalały dokument stał się inspiracją dla kustosza Janusza Jaskulskiego, by opracować autorski projekt reaktywacji tego przedwojennego konkursu. Pomysł ?kupiły? władze gminy Siedlec z ówczesnym wójtem Adamem Cukierem ? i tak od 2003 r. dzisiejsi muzycy ludowi z Wielkopolski zjeżdżają do Kopanicy i okolic, by walcząc o laury, kontynuować dzieło swoich poprzedników.
Mając na uwadze rozbudzone zainteresowanie lokalnej społeczności rodzimą tradycją muzyczną, przypadającą w tym roku 80. rocznicę pierwszego konkursu i dalszy rozwój sztuki dudziarskiej w Regionie Kozła, poznańska Fundacja ?Pluribus Unum? wraz z gminą Siedlec, przy udziale Stowarzyszenia Muzyków Ludowych w Zbąszyniu i wsparciu finansowym Instytutu Muzyki i Tańca w Warszawie, Urzędu Marszałkowskiego Poznaniu, Starostwa Powiatu Wolsztyńskiego oraz Cechu Gajdoszy Słowackich z Oravskiej Polhory, zorganizowały XVII Konkurs Muzyki Ludowej w Kopanicy, w dniach 9-11 czerwca 2017 r.
Oto główne punkty zrealizowanego programu:
– Szkoła Mistrzów Tradycji pn. ?Dudy wielkopolskie ? jak nastroisz, tak zaśpiewają i zatańczą?, z udziałem także mistrzów sztuki dudziarskiej z Belgii, Słowacji i Szkocji (warsztaty strojenia i gry na dudach oraz tańca i śpiewu ? otwarte dla osób z zewnątrz)
– 13. edycja Szlaku Koźlarskiego Tomasza i Walentego Brudłów (Wąchabno-Linie-Wielka Wieś-Mała Wieś-Wąchabno), z Przystankiem Literackim na Liniach (org. GOK i Mediateka Kargowa), gdzie gośćmi byli pisarze: Zofia Mąkosa (autorka nowej powieści ?Cierpkie grona?), Jean-Pierre van Hees (autor monumentalnej monografii ?Cornemuses, un infini sonore? ? ?Dudy: dźwięk nieskończony?) oraz syn Eugeniusza Paukszty, Dominik
– ?Mistrz i jego uczniowie?: konkursowe prezentacje dud wielkopolskich, kozłów, sierszeniek i mazanek, gdzie w szranki staną m.in. Jan Prządka ze Zbąszynia, Jerzy Skrzypczak ze Zbąszynka, Romuald Jędraszak spod Poznania, Tomasz Kiciński z Bukówca Górnego, Michał Umławski z Szymanowa i Adam Knobel z Lasek, wraz ze swoimi wychowankami
– ?Wesele Wąchabskie ? Dudziarski Piknik przy Sali Wiejskiej w Wąchabnie, z udziałem dudziarzy i publiczności (głównymi uczestnikami byli członkowie siedleckiego Koła Emerytów i Rencisztów)
– Msza Dudziarska w kościele w Kopanicy (niedziela, 11.06.2017, godz. 11.30), po której miała miejsce wspólna fotografia pod murami kościoła, korowód przez wieś i uroczyste zakończenie na Sali Wiejskiej
Swoistym dopełnieniem Jubileuszu kopanickiego Konkursu były występy dudziarzy i koźlarzy na koncertach plenerowych i warsztatach w Poznaniu (finał zakończenie Akademii Małego Kolberga – wiosna 2017 oraz finał na Śródce w Poznaniu: prezentacje w szkołach i w plenerze, warsztaty dla uczniów i niepełnosprawnych, potańcówka w Instytucie Choreologii, wystawa plakatów ?Dudy i Kozły 2.0? i jam session w klubie ?Hyćka?).
[ opr. Janusz Jaskulski, Fundacja :Pluribus Unum: Poznań ]
Kopanicki Konkurs Muzyki Ludowej ?a sprawa polska …? .
„Personalny aspekt kultury tradycyjnej odwzorowany jest w nazwie kazimierskiej imprezy narodowej. Warto zaznaczyć, że ogólnopolskość Festiwalu nad Wisłą nie polega jedynie na reprezentacji śpiewaków i muzyków z możliwie wszystkich regionów (województw) kraju. To także kwestia rodowodu inicjatywy. Moim zdaniem, jest to szczęśliwa synteza idei obmyślanej na Uniwersytecie Poznańskim jeszcze w latach 30. XX w., a więc w Polsce zachodniej, z jej pomyślnym wcieleniem w Lublinie (Kazimierzu), a zatem w Polsce po 1945 r., wschodniej, gdzie stan zachowania tradycji muzycznych pozostawał lepszy niż w Wielkopolsce.
Łucjan Kamieński, asystujący powstawaniu regionalnych zespołów wielkopolskich (np. w Domachowie k. Krobi na Biskupiźnie w 1933 r.) uważał, że nowe konteksty muzykowania ? konkursy graczy, audycje radiowe, nagrania w studiu wzmacniają motywację muzyków ludowych do kontynuowania praktyki, jak też przyczyniają się do promocji umiłowanej Wielkopolski.
Za zalążek festiwalu w Kazimierzu ? jako konkursu ściśle muzycznego ? uważałbym konkurs dudziarzy i kapel dudziarskich w Kopanicy, w pobliżu przedwojennej granicy polsko-niemieckiej, zorganizowany trzydzieści lat wcześniej, w 1937 roku. Jury rozdzieliło wówczas uczestnikom nagrody i dyplomy, a cała impreza (odbyła się przed wojną tylko raz) miała służyć wzmocnieniu rdzennych tradycji Wielkopolski. Podobnie Kazimierz wystartował w 1967 r. najpierw ze ścieżki lubelskiej, by w następnym roku przyjąć zasięg ogólnopolski”.
(fragm. z: prof. Piotr Dahlig, Półwiecze słowa śpiewanego i nuty granej w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą a postępy wiedzy o folklorze i tradycyjnych kulturach muzycznych, [w:] ?50 lat Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą. Muzyka najbliższa ziemi …?, Lublin 2016, ss. 19-20
